Zapoznaj się z infografiką
W każdej chwili możesz przejść do innego materiału.
Witamina D - dla kogo suplementacja w wysokich dawkach?
Niedobór witaminy D jest w Polsce stwierdzany u 9/10 dorosłych i dzieci1.
Terapia wysokodawkowa to suplementacja cholekacyferolu powyżej standardowej dawki, wynoszącej 2 000 IU/dobę. U wielu grup pacjentów dawka 2000 IU/dobę będzie niewystarczająca.
Jak właściwie zaplanować suplementację i leczenie niedoborów witaminy D?
Uwzględnij:
choroby
przewlekłe
wiek
masę
ciała
porę roku
ekspozycja
na słońce
dietę i tryb
życia
Kiedy powinno się szczególnie dbać o swoich pacjentów pod kątem możliwych niedoborów3?
Styczeń
Luty
Marzec
Kwiecień
Maj
Czerwiec
Lipiec
Sierpień
Wrzesień
Październik
Listopad
Grudzień
Dlaczego prawidłowe leczenie/suplementacja witaminy D jest ważna?1,3
Prawidłowe leczenie witaminą D w jej niedoborze skutkuje, m.in:
optymalne wchłanianie wapnia
redukcja ryzyka złamań kości w osteoporozie
zapewnienie prawidłowego poziomu witaminy D u osób wysokiego ryzyka jej niedoboru
Którzy pacjenci znajdują się w grupie ryzyka niedoboru witaminy D?1
Z nawracającymi infekcjami układu oddechowego
Z zaburzeniami narządów ruchu
Z chorobami wątroby
Z chorobami nerek
Z astmą i atopowym zapaleniem skóry
Z chorobami metabolicznymi
Z chorobami układu krążenia
Z chorobami nowotworowymi
Z chorobami gruczołów wydzielania wewnętrznego
Do wskazań klasycznych dla wysokodawkowej suplementacji witaminy D należą1:
osteopenia
osteoporoza
przewlekła choroba nerek*
niedoczynność przytarczyc

*Należy zachować ostrożność stosując witaminę D u pacjentów z zaburzoną czynnością nerek oraz monitorować jej wpływ na stężenie wapnia i fosforu. Należy wziąć pod uwagę ryzyko wapnienia tkanek miękkich. ChPL Devikap 10 000 IU.

Efektywna synteza skórna witaminy D3 zachodzi przy jednoczesnym spełnieniu poniższych kryteriów1:
Dotyczy osób zdrowych, przebywających na słońcu z odkrytymi przedramionami i podudziami przez co najmniej 15 minut dziennie w godzinach od 10.00 do 15.00 bez kremów z filtrem.

W przypadku spełnienia wszystkich powyższych warunków suplementacja u osób zdrowych w okresie od maja do września nie jest konieczna, choć wciąż zalecana i bezpieczna.

U seniorów, z uwagi na zmniejszoną skuteczność syntezy skórnej oraz potencjalnie obniżoną absorpcję z przewodu pokarmowego i zmieniony metabolizm witaminy D, zalecana jest suplementacja przez cały rok.
Czynniki takie jak:
  • zanieczyszczenie powietrza,
  • zwiększona pigmentacja skóry,
  • zaawansowany wiek,
  • nadmierne stosowanie kremów z filtrem (ang. sun protection factor, SPF) powyżej 15
znacząco wydłużają czas ekspozycji konieczny do wytworzenia odpowiedniej ilości witaminy lub uniemożliwiają uzyskanie właściwego zaopatrzenia w witaminę D3 drogą syntezy skórnej, nawet przy odpowiednim czasie przebywania na słońcu w okresie wiosenno-letnim1.
Do jakich stężeń 25(OH)D w surowicy należy dążyć?
Ocena zaopatrzenia organizmu w wit. D na podstawie oznaczenia poziomu 25(OH)D w surowicy.
ng/ml
0-10
Ciężki
niedobór
10-20
Znaczny
niedobór
20-30
Stężenie
suboptymalne
30-50
Stężenie
optymalne
50-75
Stężenie
wysokie
100
Stężenie
toksyczne
*50-75 ng/ml skoryguj podawane dawki1
**75-100 ng/ml wstrzymaj podawanie wit. D1
Dawkowanie profilaktyczne1:
Osoby dorosłe: 800-2000 IU/dobę,
>75 r.ż.:2000 - 4000 IU/dobę
(pacjenci otyli > 75 r.ż.: 4000 - 8000 IU/dobę)1.
W leczeniu niedoboru stosuje się dawki 7000-10000 IU/dobę3.

1. Rusińska A, Płudowski P, Walczak M i wsp. Zasady suplementacji i leczenia witaminą D - nowelizacja 2018. Standardy Medyczne/Pediatria 2018; 15: 531-559

2. Amrein K. et al. Vitamin D deficiency 2.0: an update on the current status worldwide. European Journal of Clinical Nutrition, Eur J Clin Nutr 2020.

3. Kmieć P, Sworczak K, Korzyści i zagrożenia wynikające z suplementacji witaminą D, Forum Medycyny Rodzinnej 2017, tom 11, nr 1, 38-46